Demir Eksikliği Anemisi dünyada en sık rastlanan kansızlık sebeplerinden biridir.Daha çok adet gören kadınlarda olmak üzere,kronik mide- barsağa bağlı kanamalarda(ülser,divertikül,hemoroid…)gastrik asidi az,hipoklorhidrili insanlarda(çünkü demirin emilmesi için midenin parietal hücrelerinden salgılanan HCl asidle birleşip duodenum, yani on iki parmak barsağından emilir).Böyle kişilerde bu asid az salınır,yaşlılardaki en sık nedeni budur,vegeteryanlarda,veganlarda(çünkü demirin esas alınma yolu hayvani gıdalardır!,ayrıca baklagillerdir.)çölyak hastalarında, demir alımı az veya kaybı fazla kadınlarda!(adetleri 5 günden fazla süren ve çok kanaması olan) Vücudumuzdaki demir minerali azalıyor.Yine erişkin çocuklarda ve hamilelerde ihtiyaç artabiliyor.Bunun için bihassa genç kadınlar,ergenlikteki çocuklar,hamileler,mide-barsaktan sürekli kan kaybedenler belirli aralıklarla kan tahlili yaptırmalıdırlar.(tam kan,periferik yayma,retikülosit sayımı,demir,demir bağlama kapasitesi,ferritin,gaytada gizli kan gibi…)Buna göre eksiklik doktorunuzca değerlendirilecek,nedeni saptanıp ya ağız yoluyla veya kalçadan,damardan eksik olan demir verilecektir.Bu arada şu noktalara da dikkat etmek gerekir.
-Çay ve kahve; yemekten hemen sonra değil,midedeki sindirim bittikten ,yani yaklaşık 2 saat sonra alınmalıdır.
-C vitamini; demirin emilimini artıracağı için tedavi ile birlikte veya demir içeren gıdaların yanında(yumurtayı portakal suyu veya domates ile,köfteyi yeşil salata ile birlikte tüketmek gibi)alınmalıdır.
-Ispanağın yanında yoğurt yenildiğinde demir emilimi azalır.Yumurta ile pişirilen ıspanak daha yararlıdır.
-Kepek ekmeği,iyi pişmemiş kuru baklagiller demir emilimini azaltır.
-Süt,yoğurt,ayran gibi gıdaları yemeklerin yanında değil ara öğünlerde tüketmek gerekir.Çünkü kalsiyum demir emilimini yavaşlatır.
-Posalı gıdalarla beslenmede demir emilimini azaltır.
-Gıdaları saklamakta kullanılan aluminyum,çelik tencereler,teneke kaplar demirle kimyasal reaksiyona girerek şelat oluşturup demir emilimini azaltırlar.
-Kahvaltılarda bir kaç kaşık pekmez yemek de günlük demir ihtiyacını karşılar.Özellikle de keçi boynuzu pekmezi!
Eğer hemoglobininiz 10 un altındaysa,midede emilim probleminiz varsa, damardan veya kalçadan iğnelerle doktorunuzun hesaplayacağı açık kadar demiri almalısınız.10-13 arasında ve demir ve ferritin düşükse,demir bağlama kapasitesi yüksek ise ağızdan demir ilacı almalısınız.+2 değerlikli demir preparatlarını tercih ediniz.Çünkü meslek hayatımda o kadar çok hekimin artı 3 değerlikli ve solüsyon şeklinde demir ilaçlarını verdiğini görüyorum ki!,lütfen bu tedaviyi biz İç Hastalıkları Uzmanlarına veya hematologlara bırakın diyor sağlıklı günler diliyorum.
Uzm. Dr. Faik Akvardar
